71. Yılında 71. Sayısıyla Tarih İlmine Damgasını Vuran Eser: İstanbul Üniversitesi Tarih Dergisi
İstanbul Üniversitesi’nin köklü bilimsel yayınlarından Tarih Dergisi, tarih ilminin bir bütün olarak gelişmesine katkı sağlayan anlayışıyla, bilim dünyasına çok özel bir sayı kazandırdı. İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak’ın desteğiyle, 71. yılında 71. sayısı neşredilen Tarih Dergisi, İstanbul Üniversitesi Tarih bölümünden yetişmiş ve bu bölüme yıllarca hizmet etmiş 24 akademisyenin orijinal çalışmaları ile yayınlandı. İncelediği alanda ilk olma özelliği taşıyan birçok önemli makaleyi ihtiva eden Tarih Dergisi hakkında, derginin Baş Editörü ve İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Arzu Terzi bilgi verdi.
Türkiye’de akademik tarihçiliğin mihenk taşı olan İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, yeni bulgu ve değerlendirmelerini bilim dünyasıyla paylaşmak isteyen bilim insanları ve araştırmacılar için saygın bir platform olma özelliğini sürdürüyor. İlk sayısından itibaren gösterdiği bilimsel hassasiyetten, ilkeli ve titiz duruşundan ödün vermeden ulusal, bölgesel tarih ve dünya tarihiyle ilgili her konuyu kapsayan çalışmaların bulunduğu Tarih Dergisi, 71.yılını çok özel bir 71.sayı ile kutluyor.
Tarih Dergisi’nin Köklü Geçmişi
Tarih Dergisi’nin yayın hayatına başlama süreci konusunda açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Arzu Terzi, İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü’nde bölüm mensuplarının ve tarihle ilgilenen diğer akademisyenlerin tarih ilmine katkı sağlayacak orijinal yazılarının yayınlanması ve bu alandaki gelişme ve ilerlemeye bir basamak olmak üzere dergi hazırlanması fikrinin ilk olarak 1937 yılında Tarih Semineri Dergisi adıyla yayın hayatına başlayan dergi ile gerçekleştiğini söyledi. Bu derginin 1938 yılındaki 3. sayısından sonra varlığını koruyamadığını ve bu süreci takiben İkinci Dünya Savaşı’nın dünyayı etkilediği bir dönemde yeni bir derginin çıkmasına teşebbüs edilmediğini belirten Prof. Dr. Terzi, “1949 yılında, yapılan yeni çalışmaların paylaşılabilmesi için gereken zemini oluşturmak üzere bölümün yayın organının yeniden canlandırılması fikri ortaya çıkmıştır. Bunun üzerine Tarih Dergisi adıyla yeni bir derginin yayını için Prof. Cavid Mehmet Baysun teşebbüste bulunmuş ve onun bu talebi, Edebiyat Fakültesi Dekanı Ord. Prof. Hamid Ongunsu tarafından da desteklenerek derginin yayınlanmasına karar verilmiştir” dedi.
Tarih Dergisi’nin ilk sayısının, Prof. Cavid Baysun, M. Münir Aktepe ve Orhan F. Köprülü’nün büyük bir özveriyle ortaya koydukları azami çabanın ürünü olarak Eylül 1949’da yayınlandığını ve böylelikle günümüze kadar uzanan yolun temellerinin atıldığını kaydeden Prof. Dr. Terzi, derginin gerek zengin kadrosu gerekse muhtevalı yazıları ile tarih alanında iddialı bir çizgiyi istikrarla koruduğunu vurguladı.
“Dergimiz Uluslararası İndeksler Tarafından Taranıyor”
İlk dönemlerde yılda iki sayı çıkarmanın hedeflendiğini fakat 1984 yılına gelene kadar, kimi zaman yılda bir kimi zaman da yılda iki yayın yapılarak aradaki 35 yıl içinde 34. sayıya kadar ulaşıldığını aktaran Prof. Dr. Terzi, 1984 ile 1994 yılları arasında derginin yayımının sekteye uğradığını ve 35. sayının 1994 yılında Prof. Dr. Hakkı Dursun Yıldız Hatıra Sayısı adıyla bir armağan kitabı olarak basıldığını söyleyerek şu ifadeleri kullandı: “1994-2003 arası yılda bir kere yayınlanan dergi, 2004 yılından itibaren yılda iki kere neşredilerek 2020 yılında derginin kuruluşunun 71. yılını kutlamak üzere hazırlanan 71. sayıya kadar gelinmiştir. Tarih Dergisi, İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü’nün 11 Nisan 2002’de hakemli dergi yönergesini kabûlüyle 2002 yılındaki 37. sayısından itibaren hakemli bir dergi olarak uluslararası standartlara uygun hale getirilerek yayın hayatına devam etmektedir. 45-54. sayılar arasında derginin müdürlüğünü/editörlüğünü de yapan Rektörümüz Sayın Prof. Dr. Mahmut Ak’ın destekleriyle günümüzde dergimiz Web of Science-Emerging Sources Citation Index (ESCI), TÜBİTAK ULAKBİM TR-Dizin, SCOPUS ve EBSCO Historical Abstracts tarafından indekslenmektedir.”
Tarih Dergisi’nde alana dair çok geniş bir yelpazede birbirinden önemli makalelere, eleştiri ve değerlendirme yazılarına yer verildiğini belirten Prof. Dr. Terzi, derginin, ilk sayısından günümüze kadar geçen süreçte geçirdiği uzun yolculuğun her anında taşıdığı misyonun farkında olduğunu dile getirdi.
Tarih Dergisi’nde Hangi Konular Yer Alıyor?
İfadelerine Tarih Dergisi’nin içeriği hakkında bilgi vererek devam eden Prof. Dr. Terzi, Türkiye’de akademik tarihçiliğin geçirdiği gelişme ve seviyeyi göstermesi bakımından dikkat çekici olan Tarih Dergisi’nde yer alan konuları şu şekilde sıraladı: “Tarih Dergisi’nde, genel konular yanında İlkçağ, Ortaçağ, Osmanlı tarihi başlıkları altında tarih öğretimi ve metodolojisi, seyahatnâmeler, kaynak ve belge tanıtım ve tahlili, Grek ve Roma tarihi, meskûkât, Orta Asya ve Türk tarihi, dinler tarihi, Müslüman Türk devletleri ve Moğol tarihi, Selçuklu tarihi, Anadolu beylikleri, Bizans tarihi, Memlükler, İstanbul tarihi ve hayatı ile şehir tarihleri, edebiyat ve sanat tarihi, müessese ve teşkilât tarihi, sosyal ve ekonomik tarihle ilgili pek çok yazıya yer verilmiştir. Kitâbiyat kısmında yeni çıkan yerli ve yabancı kitapların tanıtım, değerlendirme ve tenkidine ağırlık verilmiş, sonradan alanlarında tanınmış isimler olacak birçok akademisyen ilk yazı tecrübelerini bu tanıtma yazılarıyla yapmıştır.”
“Alanında Öncü Akademisyenler, Orijinal Çalışmalarını Dergimizde Yayınladı”
Tarih Dergisi’nin 71 yıllık yayın hayatında, alanında öncülük etmiş birçok akademisyenin orijinal çalışmalarının ilim alemine kazandırılmasına aracı olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Terzi, böylelikle tarihin aydınlatılmaya muhtaç birçok sorununun çözümlenmesine katkı sağlandığını söyleyerek, “Dergimiz, ayrıca Türkiye’deki akademik tarih yayıncılığına da gerek ilkeleri gerekse de yazım kuralları açısından örnek teşkil etmiş prestijli bir dergi olarak hayatına devam etmektedir” şeklinde konuştu.
“71. Sayımızı, Rektörümüzün Önerisiyle 71. Yıla İthaf Ettik”
2012 yılındaki 55. sayısından itibaren Tarih Dergisi’nin editörlüğünü yürüten ve bu süreçte Arş. Gör. Dr. Sinem Serin’in de yardımlarıyla toplam 17 sayıyı ilim alemine kazandırdıklarını söyleyen Prof. Dr. Terzi sözlerini şöyle tamamladı: “Halihazırda baş editörlüğümde Doç. Dr. Metin Ünver, Arş. Gör. Dr. Sinem Serin ve Arş. Gör. Aslı Tuna ile birlikte bu vazifeyi azimle yürütmekteyiz. 71 yıldır faaliyetini sürdüren dergimizin bu son 71. sayısını ise, Rektörümüz Sayın Prof. Dr. Mahmut Ak’ın önerisiyle 71. yıla ithaf edilen, dergiye ve bölüme emeği geçen akademisyenlerin yazılarından meydana gelen bir özel sayı haline getirdik. Bu sayede bir yandan dergimizin 71. yılı kutlanırken, diğer yandan kurucu hocalarımızın ruhlarını şâd ederek onları rahmet ve şükranla anmak istedik. Bölümümüzden yetişmiş ve yıllarca bölümümüze hizmet etmiş birbirinden değerli 24 akademisyen hocamızın orijinal ve dikkat çekici yazıları bu son sayımızda yer almaktadır. Tarih Dergimizin aynı çizgide daha nice sayılara ulaşması dileğiyle…”
Tarih Dergisi'nin 71. Sayısına ulaşmak için tıklayınız.
Galeri
